schwob_logo

schwob

marcel
The World's Best Unknown Books
03 03 2015

Proza starości

W imię Ziemi Vergílio Ferreira

Przekład Wojciech Charchalis

W imię Ziemi to napisana klarownym językiem, przerażająca opowieść o starości, o doświadczeniu miłości absolutnej i o zdolności języka do stwarzania świata, w którym możemy znaleźć schronienie.

Czy byłoby jakąkolwiek przesadą uznanie, że Vergílio Ferreira był jednym z niewielu uniwersalnych pisarzy, których zrodziła portugalska literatura?

António Carvalho

Jej bohater, starszy mężczyzna, wprowadza się do domu spokojnej starości i stawia czoła nowemu doświadczeniu przywołując z pamięci swoją przeszłość (żonę Mónikę, dzieci i pracę w zawodzie sędziego). Bohater przekracza granice pamięci, wyobraża sobie przeszłość, która mogłaby była zaistnieć i którą moc języka być może jest wstanie urzeczywistnić.

W powieści stykamy się również z okropną teraźniejszością - to pozorowanie przez jego dzieci zainteresowanie samopoczuciem ojca, brud i nędza domu starców, rzeczywistość starszych ludzi, którzy go zamieszkują, i matczyna, przejmująca czułość pielęgniarek. Ale przede wszystkim jesteśmy świadkami pojawienia się druzgoczącej świadomości własnego ciała i jego upadku oraz przepaści pomiędzy stanem obecnym, a niegdysiejszą siłą organizmu, w którym żyjemy i za pomocą którego postrzegamy całą otaczającą nas rzeczywistość.

Czy byłoby jakąkolwiek przesadą uznanie, że Vergílio Ferreira był jednym z niewielu uniwersalnych pisarzy, których zrodziła portugalska literatura? Wydaje się, że nie. Tak samo jak z pewnością nie pomyliłbym się twierdząc, że jeśli jego książki przetłumaczono by na francuski we właściwym czasie, a nie, jak to miało miejsce, z tak wielkim opóźnieniem (a w dodatku tylko niektóre z nich), odkryłyby one przed Europą myśl autora, który przez cały czas pragnął pisać „listy do przyszłości” i który żył tuż przed nadejściem swoich czasów, jak on sam powiedział o Malraux.

António Carvalho Diário de Notícias

Wydawca
Quetzal
Gatunek
Beletrystyka
Język oryginału
portugalski
Tytuł oryginału
En nome da terra (1990)
Inne przekłady
hiszpański, francuski