Mane, tekel, fares: zmierzch imperium
Trylogia transylwańska Miklós Bánffy
Przekład Anna Górecka
Policzono odmalowuje niezrównany portret nieistniejącego już świata Węgier przed 1914 rokiem, oglądanego oczyma dwóch młodych kuzynów z Transylwanii, hrabiego Balinta Abady’ego i hrabiego László Gyeroffy’ego. Zważono kontynuuje historię transylwańskich kuzynów, ich miłości i bardzo odmiennych losów, akcja rozpoczyna się rok po wypadkach opisanych w tomie pierwszym, zaś część trzecia trylogii Banffy’ego Rozproszono pokazuje szybki bieg zdarzeń zwiastujących rozpad dotychczasowego ładu w Europie Środkowej.
Autentyczny przypadek odkrytego na nowo klasyka.
Times Literary Suplement
Wielka historyczna powieść, doskonale napisana, emocjonująca i solidnie udokumentowana.
Library Journal
Część I: Hulaszcze przyjęcia w wiejskich pałacach, gwałtowne sceny w parlamencie i luksusowe życie budapesztańskich elit: wszystko to stanowi tło dla tej mocnej, proroczej powieści i układa się w stanowczy akt oskarżenia pod adresem frywolnej klasy wyższej oraz jej politycznego szaleństwa, w którym dobre maniery kryją obojętność i brutalność. Abady staje na czele grupy rumuńskich chłopów i wspiera ich sprawę, podczas gdy Gyeroffy trwoni swój majątek przy karcianych stolikach – tymczasem upadek Cesarstwa Austro-Węgierskiego jest coraz bliższy.
Część II: Balint Abady musi rozstać się z piękną Adrienne Uzdy. László Gyeroffy’ego alkohol i lekkomyślność pchają w stronę samozagłady. Politycy toczą swoje spory uporczywie ignorując prawdziwe potrzeby ludu i skupiają się na szukaniu rewanżu na habsburskiej władzy w Wiedniu. Nie zauważają przy tym, że wielkie siły, za sprawą takich wydarzeń, jak choćby austriacka aneksja Bośni i Hercegowiny, zmierzają do nieuchronnej konfrontacji, która w latach 1914-18 na zawsze zniszczy ich świat. Bánffy odmalowuje kontrasty między życiem uprzywilejowanej i zepsutej garstki, a życiowymi problemami wygnanych rumuńskich chłopów, którym Balint próbuje pomóc.
Część III: Dalsze koleje Balinta, z jego nieszczęśliwą miłością do Adrienne, oraz jego kuzyna, László Gyeroffy’a, który umiera w biedzie i samotności, opowiadane są z humorem i słodko-gorzką nostalgią za utraconym światem. Szybko następujące po sobie wydarzenia w Czarnogórze, wojny bałkańskie, sojusz Niemiec i Austro-Węgier przeciw Wielkiej Brytanii, Francji i Rosji, a wreszcie zabójstwo księcia Franciszka Ferdynanda prowadzą do dramatycznego finału: węgierska młodzież rusza na wojnę, która oznaczać będzie śmierć i rozpad ich kraju.